Laten we eerlijk zijn : als je bezig bent met duurzaam (ver)bouwen, kom je op een gegeven moment altijd bij die vraag terecht. Welk isolatiemateriaal kies je nou ? Iets natuurlijks natuurlijk – dat spreekt voor zich. Maar tussen houtvezel, strobalen en hennep raak je snel het spoor bijster. Wat isoleert nu echt goed ? Wat kost het ? En wat voelt gewoon… logisch ?
Persoonlijk had ik verwacht dat hennep met kop en schouders bovenaan zou staan. Misschien omdat het zo’n wonderplant is. Maar nee – het ligt genuanceerder dan dat. En dat vind ik eigenlijk juist geruststellend. Er is niet één perfect materiaal, maar er zijn wél goeie pistes, afhankelijk van jouw project. Als je trouwens een overzicht zoekt van vakmensen die met dit soort ecologische materialen werken, kijk dan zeker even op https://artisans-ecologistes-de-france.fr. Een fijne bron, vooral als je het zelf niet aandurft met die balen stro.
Warmte-isolatie : wie houdt de kou het beste buiten ?
Oké, cijfers dan. Als we puur naar de warmtegeleidingscoëfficiënt (lambda-waarde) kijken – dus hoe goed een materiaal warmte tegenhoudt – dan scoort houtvezel meestal rond de 0,038 W/mK, hennep zit rond de 0,039 en stro… rond de 0,045. Dus ja, stro houdt iets minder goed warmte vast. Maar let op : dat verschil merk je vooral in theorie. In de praktijk hangt het ook af van de dikte van je wand, hoe goed het geplaatst is, of er koudebruggen zijn, enzovoort.
En weet je wat ? In een goed ontworpen huis – passief of bio-ecologisch – kan stro prima presteren. In Frankrijk zie je hele woningen uit strobalen die winters zonder verwarming doorkomen. Dat zegt toch wat.
Hoe zit het met vocht ?
Aha, hier wordt het interessant. Want veel natuurlijke isolatiematerialen ademen, en dat is top voor het binnenklimaat. Hennep en stro kunnen allebei vocht bufferen. Ze nemen tijdelijk vocht op en geven het weer af. Dat betekent : minder condens, een constantere luchtvochtigheid, en dus gezondere lucht. Vooral in slaapkamers of badkamers merk je dat verschil.
Houtvezel is iets gevoeliger voor langdurige vochtbelasting. Dus in een dak of wand die risico loopt op insijpelend water ? Dan zou ik eerder voor hennep gaan. Of je moet echt goed luchtdicht werken.
Brandveiligheid : wat als het misgaat ?
Grappig genoeg denkt iedereen dat stro supersnel in de fik vliegt. Snap ik – het beeld van een hooibaal in brand is hardnekkig. Maar in de praktijk ? Strobalen zijn zo compact geperst dat er nauwelijks zuurstof bij kan. Ze branden langzamer dan je denkt.
Toch : hennep en houtvezel worden meestal behandeld met brandvertragers (minerale zouten bijvoorbeeld), wat hun gedrag bij brand veiliger maakt. En let op : het brandgedrag van het hele bouwsysteem telt mee – dus hoe zit het met je afwerking, je bekleding, je installaties ?
Ecologische voetafdruk : wat is écht duurzaam ?
Hier wint stro zonder twijfel. Geen industrieel proces, geen transport uit verre oorden, gewoon balen van de boer om de hoek. In België of Nederland kan je soms zelfs direct samenwerken met een lokale akkerbouwer. Dat voelt goed, eerlijk gezegd.
Hennep scoort ook hoog – het groeit snel, bindt veel CO₂ en kan vaak lokaal geproduceerd worden. Alleen : de verwerking tot isolatiematten vraagt wél energie.
Houtvezel… tja, daar zit meer variatie in. Sommige merken gebruiken resthout van zagerijen, anderen kappen speciaal bomen. En het productieproces is best intensief – al zijn er merken die inzetten op groene stroom en recyclage.
En het gevoel, dan ?
Ja, ik weet het, klinkt zweverig. Maar geloof me : je voelt het verschil. Een kamer geïsoleerd met stro voelt anders dan eentje met glaswol. Zachter. Rustiger. Minder ‘chemisch’. Misschien is het suggestie, maar ik ken mensen die zweren dat ze minder hoofdpijn hebben sinds hun huis werd geïsoleerd met hennep.
Zelf stond ik ooit in een huisje in de Drôme, helemaal in stro en leem opgetrokken. Het was 38 graden buiten. Binnen : koel. Stil. Een beetje zoals in een oude kerk, maar dan zonder de kilte.
Conclusie : welk materiaal is het beste ?
Geen makkelijke winnaar. Zoek je het allerbeste qua isolatiewaarde ? Dan zit je goed met houtvezel. Wil je lokaal, goedkoop en ultra-ecologisch bouwen ? Stro rules. En voor een goeie balans tussen prestaties, ecologie en comfort : hennep is een prima keuze.
Misschien is de vraag niet “wat is het beste”, maar : wat past bij jóuw project, jouw plek, jouw waarden ?
En toi ? Heb je al gebouwd met natuurlijke isolatie ? Laat het me weten – ik ben razend benieuwd hoe dat bij jou ging.